آیه 60 سوره هود

وَ أُتْبِعُوا فِي هذِهِ الدُّنْيا لَعْنَةً وَ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَلا إِنَّ عاداً كَفَرُوا رَبَّهُمْ أَلا بُعْداً لِعادٍ قَوْمِ هُودٍ (60)

وَ أُتْبِعُوا فِي هذِهِ الدُّنْيا لَعْنَةً: و پيروى شدند قوم عاد در دنيا لعنتى را، يعنى دورى رحمت الهى از دنبال آنها است در دنيا كه مؤمنان تا روز قيامت ايشان را لعنت كنند. وَ يَوْمَ الْقِيامَةِ: و روز قيامت نيز لعنت در پى ايشان و عذاب ابدى ملازم آنها و دورند از رحمت واسعه الهيه. بعد از آن تنبيه فرمايد استحقاق عاديان را به عذاب: أَلا إِنَّ عاداً كَفَرُوا رَبَّهُمْ‌: آگاه باشيد و بدانيد كه قبيله عاد منكر و كافر شدند پروردگار خود را، يا كفران ورزيدند نعمت او

جلد 6 - صفحه 93

را. أَلا بُعْداً لِعادٍ قَوْمِ هُودٍ: آگاه شويد بتحقيق دورى از رحمت الهى است براى قوم هود. در انوار گفته: اين دعاى به هلاكت است بر ايشان، مراد دلالت است بر آنكه ايشان مستوجب بودند عذابى را كه نازل شد. و تكرار كلمه «الّا» و اعاده ذكر ايشان به جهت تفظيع امر آنها و ترغيب بر عبرت گرفتن از حال آنها و سر انجام كار آنها.

وَ لَمَّا جاءَ أَمْرُنا نَجَّيْنا هُوداً وَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ بِرَحْمَةٍ مِنَّا وَ نَجَّيْناهُمْ مِنْ عَذابٍ غَلِيظٍ (58) وَ تِلْكَ عادٌ جَحَدُوا بِآياتِ رَبِّهِمْ وَ عَصَوْا رُسُلَهُ وَ اتَّبَعُوا أَمْرَ كُلِّ جَبَّارٍ عَنِيدٍ (59) وَ أُتْبِعُوا فِي هذِهِ الدُّنْيا لَعْنَةً وَ يَوْمَ الْقِيامَةِ أَلا إِنَّ عاداً كَفَرُوا رَبَّهُمْ أَلا بُعْداً لِعادٍ قَوْمِ هُودٍ (60)

ترجمه‌

و چون آمد فرمان ما نجات داديم هود را و آنانكه ايمان آوردند با او برحمتى از خودمان و نجات داديم ايشانرا از عذاب سخت‌

و اين قبيله عاد انكار كردند آيتهاى پروردگارشان را و نافرمانى كردند پيغمبران او را و پيروى كردند فرمان‌

جلد 3 صفحه 92

هر گردن‌كش ستيزه كار را

و در پى آورده شدند در اين دنيا لعنت را و در روز قيامت آگاه باشيد همانا قبيله عاد كافر شدند بپروردگارشان آگاه باشيد كه دورى از رحمت است براى قبيله عاد كه قوم هودند.

تفسير

گفته شده است اهل نجات چهار هزار نفر بودند كه مشمول رحمت شدند و بقيّه آنها بباد تند سرد كه هفت شب و هشت روز بر آنها وزيد هلاك شدند و اينكه صيغه نجّينا تكرار شده براى بيان آنستكه اهل ايمان علاوه بر آنكه از عذاب دنيا نجات يافتند از عذاب شديد آخرت هم مأمون شدند و اشاره بآنكه اهل عصيان بهر دو عذاب گرفتار گشتند و اينكه كلمه رسل بصيغه جمع ذكر شده با آنكه بحسب ظاهر آنها معصيت امر حضرت هود را نمودند براى اشاره بآنستكه مخالفت با پيغمبر وقت مخالفت با تمام انبياء است چون همه آنها آمر بمعروف و ناهى از منكر و داعى بتوحيد و رادع از شرك و ناشر احكام الهى ميباشند و از پيش خود چيزى نياورده و مقصودى ندارند پس معصيت هر يك از ايشان معصيت همه است چنانچه متابعت رؤساء كفر و ضلال و عناد در هر زمانى متابعت تمام آنها است و محروميّت از رحمت الهى و لعن اهل ايمان پيرو و ملازم با آنها است در دنيا و آخرت و اين استحقاق را بعمل خودشان تهيّه نموده‌اند و تكرار كلمه الا و لفظ عاد براى تأكيد و تقرير امر و مزيد تنبيه و اعتبار از حال آنها است و تصريح بقوم هود براى امتياز اينها از قوم عاد ارم است كه آنها هم معذّب بعذاب الهى شدند و شمّه‌اى از احوال اين قبيله و بيان استيصالشان در سوره اعراف گذشت و بعضى جمله اخيره را دعائيّه براى دلالت بر استحقاق آنها دانسته‌اند يعنى دورى از رحمت باد براى قبيله عاد كه قوم هود بودند.

جلد 3 صفحه 93

وَ أُتبِعُوا فِي‌ هذِه‌ِ الدُّنيا لَعنَةً وَ يَوم‌َ القِيامَةِ أَلا إِن‌َّ عاداً كَفَرُوا رَبَّهُم‌ أَلا بُعداً لِعادٍ قَوم‌ِ هُودٍ (60)

و ‌در‌ تعقيب‌ ‌خود‌ آوردند ‌در‌ ‌اينکه‌ دنيا لعنت‌ الهي‌ ‌را‌ و ‌در‌ آخرت‌ آگاه‌ باشيد اينكه‌ قوم‌ عاد كافر شدند پروردگار ‌خود‌ ‌را‌ آگاه‌ باشيد دوري‌ ‌از‌ رحمت‌ الهي‌ ‌را‌ ‌از‌ ‌براي‌ طائفه‌ عاد ‌که‌ قوم‌ هود هستند.

وَ اتَّبَعُوا فعل‌ مجهول‌ ‌يعني‌ ‌در‌ اثر كفر و عناد ‌آنها‌ لعنت‌ الهي‌ ‌را‌ ‌بر‌ ‌خود‌ خريدند فِي‌ هذِه‌ِ الدُّنيا لَعنَةً گرفتار عذاب‌ و هلاكت‌ شدند و ‌در‌ آخرت‌ وَ يَوم‌َ القِيامَةِ ‌هم‌ بلعن‌ الهي‌ گرفتار عذاب‌ جهنم‌ خواهند شد بلكه‌ دائما ‌در‌ عذاب‌ هستند أَلا إِن‌َّ عاداً كَفَرُوا رَبَّهُم‌ كفر باللّه‌ شرك‌ باو ‌است‌ و تكذيب‌ فرستاده‌ ‌او‌ و ساير قبايح‌ ‌که‌ مرتكب‌ ميشدند و اذيتها ‌که‌ بحضرت‌ هود و مؤمنين‌ ميكردند أَلا بُعداً لِعادٍ دوري‌ ‌آنها‌ ‌از‌ رحمت‌ و تفضلات‌ الهي‌ بزوال‌ نعم‌ دنيوي‌ و هلاكت‌ ‌آنها‌ زوال‌ و زوال‌ نعم‌ اخروي‌ و عذاب‌ اليم‌ ابد الاباد قَوم‌ِ هُودٍ ‌که‌ اينها اقوام‌ هود بودند و انتساب‌ نسبي‌ داشتند ‌با‌ ‌او‌ ‌خود‌ ‌را‌ ‌از‌ قابليت‌ انداختند و مستحق‌ همه‌ نوع‌ عذاب‌ شدند زيرا قابليت‌ فرع‌ ايمان‌ و تقوي‌ و عمل‌ صالح‌ ‌است‌ و ‌از‌ همه‌ اينها كناره‌ گيري‌ كردند و دور شدند.

76

]

(آیه 60)- در این آیه که داستان هود و قوم عاد در آن پایان می‌گیرد، نتیجه اعمال زشت و نادرست آنها را چنین بیان می‌کند: «آنها به خاطر اعمالشان در این دنیا مورد لعن و نفرین واقع شدند، و بعد از مرگشان جز نام بد و تاریخ ننگین از آنها باقی نماند» (وَ أُتْبِعُوا فِی هذِهِ الدُّنْیا لَعْنَةً).

و در روز رستاخیز گفته می‌شود: «بدانید که قوم عاد پروردگارشان را انکار کردند» (وَ یَوْمَ الْقِیامَةِ أَلا إِنَّ عاداً کَفَرُوا رَبَّهُمْ).

«دور باد عاد، قوم هود از رحمت پروردگار» (أَلا بُعْداً لِعادٍ قَوْمِ هُودٍ).

با این که کلمه «عاد» برای معرفی این گروه کافی است در آیه فوق بعد از ذکر عاد، قوم هود نیز ذکر شده است که هم تأکید را می‌رساند و هم اشاره به این است که این گروه همان کسانی هستند که پیامبر دلسوزشان هود را آن همه ناراحت و متهم ساختند، و به همین جهت از رحمت خداوند دورند.